Nieuws
zaterdag, 4. oktober 2025 - 09:57 uur
Contextrijk learen
Wat dinge zeent tiedloos, zo as oonderwies en een vak learen. Dat doo’j met nen leraar en nen vakman m/v. Goat zitten, stille wean en good lustern, doar kö’j van learen. Loop iej vaste? Eerst zelf proberen um der oet te kommen. Wil dat neet, dan help ik oe. Een oonderwieskundig adviesbureau schrif doar zo een book oawer vol, mear het seempele groondprincipe is al doezenden joaren oold.
Iej zollen deanken dat de oonderwieswearelnd het groondprincipe alverdan better löt floreern duur een biotoop vruchtboarder te maakn. Mear de ofgelopen joaren is een biotoop zódöanig verniejd dat zelfs het oonderwiesgroondprincipe in dee niejmoodse umgeving neet mear welig wast. Wiej maakt de klassen grötter, wiej haalt de möage oet de leslokaaln, wiej ruilt de “lusterlessen” in vuur doo-zelf-sessies en wiej haalt van boeten neet-deskundige en bevuuroordeelde hulpkrachen oet het thoesfroont van de studeanten. Oolders-verzorgers hebt aaltied het beste vuur met de eagne wichter. Mear dat is echt heel wat aanders as jonge leu opleaiden tot zelfstaandigheaid.
In de oonderwiesumgeving hadden oolders-verzorgers van oolds twee keer in ’t schooljoar een kort gesprek met de learkrachten. Mear toen köm het oonderwiesvolgsysteem Magister. Alns van oew wich kö’j in ’t hoes hele dage volgen: alle ciefers, alle beoordelingn en elke keer at’e neet zin fatsoen heul. Het hele zelfstaandige schoolleaven oaverdag was in enen klap vot. ’t Kreeg ook ne hele aandere dynamiek. Leraren mutten elken misstap in Magister zetten. Dan kan een teamleaider op schole én de va en moo in ’t hoes dat ook leazen. Mear as de hele context doar nit biej is, dan krie’j een volstrekt verkeerd beeld. Wat vuurof-gung en wat der umhen gebuurden is der neet.
En nog völle akeliger: een leerling/studeant zit ‘r tusken-in. In ’t hoes kuijert ze met oaver de lessen in de schole oaverdag. Oet de schole komt adviezen vuur in ‘t hoes. Het beste learen is aaltied nog “contextrijk leren” ewes. Mear met Magister hale viej een context heelmoals vot. Een leerling gedreg zich oaverdag heel aanders, want at fout geet, dan regelt de oolders het noa schooltied wal met een leraar en de schole.
Oonze oalden en grootoalden deden van: “Goat ‘r mear noar den leraar hen. A’j oaverdag groot genog zeent um probleemn te maken, dan maak iej dat zelf ook mear wier trechte.” Leg oet woer ’t duur ekömmen is. Vroagnt wat ‘r ech gebuurd is. Beedt oew excuus a’j een bek te groot hebt ehad. En dat maakt den leerling allemoal zélf wier in order, zoonder de va en moo. Net as later, at’e groot is en zich ook allene mut redden.
In de NRC steun ofgelopen wekke een groot verhaal um Magister of te schaffen. Zol heel good wean. Dan doot alle möage wier an “contextrijk leren”.
Gerrit Dannenberg
zaterdag, 2. augustus 2025 - 12:52 uur
Doot gewoon oew woark
Viej hebt oons beste doan um alle leu moondig te maken. Alleman hef ne meaning. Alleman hef ook een kanaal um de meaning oet te dreagen. Alleman kan metdoon an de verkiezingen met ne eagne polletieke partieje. En doar he-w nieje partiejn van as PVV, FvD, PvdD, BBB en NSC. Ook stemt de leu völle makkelijker as vroger op partiejen woer ze de eagen meaning better in wierkent. Opkomsten biej verkiezingen zeent hoge. En wat doo-w? Zeikstraaln dat oonze samenleaving tot op het bot verdeeld is. Mear dat koomp juust umda-w allemoal oonze eagne meaning hebt. En alleman geliekschakeln dut miej deanken an nen helen verkeerden tied.
Loa-w ’s gewoon zeggen woer ’t op steet. In ’n Haag maakt de grote ego’s der nen proemenpot van. Viej zeent de leste tied verestig lenger demissionair dan at ‘r regeerd wordt. Papn, nathooldn en meest nog meender. Mear dee vallende kammenetn komt echt nit duur dee zogenaamde tot-op-het-bot verdeelde samenleaving. Vroeger heetten dat gewoon diversiteit en warre viej doar zelfs bliej met. Dat dit in Nederlaand allemoal kón; wát ’n gelukke. Mer viej hebt de zaken in ’n Haag gewoon slecht eregeld. Terwiel de stemmers elke keer eur plich doot, geve viej toch de stemmers oaweral de schoold van. Dus doo-w naffeln oawer regio-kandidaten of heugere kiesdreampels. Mear det zeent gewoon morfinetabletten teegn de zearte, de echte oorzaakn bliewnt boetn skot. Lege kiesdreampels heurt juust biej de kleanschaligheaid van Nederlaand. Groot vuurdeel is da-j altied dreks zeet woer de leu met gangs zeent.
Nooit goan knoojn an de goo oonderkaante, mear boaven-an! Ne coalitie is ne luxe. Mear um te regeern he-j de meeste tied ginne coalitie neudig. Viej sprekt ook of de-w 4 volle joarn oons woark doot. Wil iej dat met ne coalitie? Goat oew gaank. Mear vaalt zon kammenet, dan nooit automatisch ook nieje verkiezingen. De opdracht blif um der met mekoar oet te kommen bínnen dee 4 joar. An ’t eande van dee 4 joar doo-w wier stemmen, want dan geve viej as kiezers oonze meaning en zee-w precies hoe de samenleaving der oaver dech. Fealijk net zo as biej een gemeenteroad en Provinciale Stoaten.
Ik wor echt kotsmisselijk van dat geknooi in ’n Haag. Elke keer dat gedreig met ne crisis um oewn zin te kriegn. Het zal nit mear helpen. En nooit mear weardige ministers noa een half joar al op non-actief zetten. Dee möage munn zich nuttig maakn. Ze doot gewoon eur woark woer viej ze vuur betaalt. Gewoon dát. Mear hoof nit.
Gerrit Dannenberg
maandag, 21. april 2025 - 23:24 uur
Grötste offer
Woorden doen ertoe, zegge viej in ’t Hollaands. In ’t plat zo-w miskien zeggen: wöarde doot wat. Mer wöarde mu-j nooit oet zin verbaand haaln. Wille viej écht begriepn wat ze betekent, dan mu-w weetn in watvonne umgeving en tied ze zeent eschreven.
Kiekt ’s noar de volksleedern. Dichtste biej de dure het Tweantse volksleed. A-j earlke zeent: roonkende teksen oawer oonze mooie contreajen, Twickel met greutse toorns boawen ‘t ekenloof, goold-golvende rogge op de essen en nearige Tweantse leu dee ’t ginnen dag oawersloat met hard woarken.
Disse herdenkingsdage steund het striedlustige “Merck toch hoe sterck” van Valerius nog wal ‘s op de programma’s van de bevrijdingsconcerten. Stoere wöarde oaver de gevechten in ’n Tachtigjoarigen Oorlog. Het blood sputtert alle kaanten op en de kanonnen doondert net ’t gin geeld kost. Mer wee weet van de Spanjaarden as Spinola en Don Velasco en woerumme ze zo neumd wordt? En det “Bergen op Zoom ’s lands boom trouwelijk heeft doen bewaren”, geet neet oaver nen ekenboom, mear oaver ‘n Nederlaandsen “bodem”.
Ook zonne vrömde oetsproak is det oonze soldoaten in een lesten oorlog “hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid”. Joa, ze zeent ummekömmen. Vuur wat ze deden kö-w nooit daankboar genog wean. Mear hébt ze det zelf indertied zo ook beleafd? Ze nömmen grote risico’s. Mear as ze vuuroet hadn eweetn det ze der neet leavendig oet zollen kommen, hadden ze ’t dan nóg edoan? Ik bedoele det neet minachtend, want ik wazze zeker zonnen held neet ewes. ’n Bekeanden verzetsman Roelf Wolterink oet Riessen he-k het wal ’s evroagn. “Woerumme dee-j zukke gevoarlijke dinge?” En dan zear-e heel seempel: “De Duutsers hadn oew laand of-enömmen en det heurt nit. A-j joonk zeent dan wi-j doar wat an doon. En dan doo-j det.”
Viej mangt de inzet van al dee soldoaten en verzetsleu neet ofdoon as zin an avontuur of zeuken noar heeldendom. Ze deedn ’t! Doarumme ma-w non zegn en schriewen wa-w weelt. Mear maakt ‘r gin vaalse romantiek van as in de volksleedern van ’n Tachtigjoarigen Oorlog. Ik zir ook aaltied höarig vuur dee fleenke taal van de kearls in strakke leagerpäkke. Loa-w der vuural an deanken det nen oorlog nooit romantisch is, mear aaltied groewelijk. Het breg het slechtste in de leu noar boawen hen.
Weant nuchter: al dee jongs en meakns van ‘t verzet warren echt nooit van plan um eur leawen te geven vuur aandermans vriejheaid. Ze deden het um der juust zélf ook leawend oet te kommen! Genieten van een leaven in vriejheaid is jums het meuiste wat ‘r is? De verzetsleu en de soldoaten mu-w vuural earen um ’t gevoarlijke woark det an hebt dörven pakken. En loa-w noa 80 joar vreade der met mekoar alns an doon det ’t nooit wier gebuurt.
Gerrit Dannenberg
dinsdag, 28. januari 2025 - 08:42 uur
Verenigingsrecht
In Nederlaand he-w het recht van vereniging. Doar mu-w zeunig op wean. Het kan heel praktisch wean um oe te organiseren a’j met mekoar dezelfde sport doot, op dezelfde partieje stemt of een aander zelfde belang hebt.
Ne club stichten kan ook um mekoar te steunen. Der zeent ooldtimerclubs van leu met nen klassiekn auto. Ze helpt mekoar met de oonderdeeln woe-j slech an köant kommen. Ze maakt met mekoar mooie ritten langs biejzeundere plaatsen en sloet dan of met lekker etten en gezellig doon. De leste tieden zee-j ook alverdan mear clubs van leu met nen camper. Betjen krang, want iej kiest vuur de vriejheaid um te goan en stoan woe-j weelt en toch zeuk iej mekoar dan wier op. ’n Meanske zit vrömd in mekoar.
Mear leu hooldt duur ’n regel van gezeelskop. Lotsverbeundenheaid is een vuurnaam dinge um te oawerleawen. Um troost te zeuken biej mekoar. Ik kan doar oawer metkuijern umda’k joaren laank in nen Fiat Multipla heb ejach. 6 volslagen zitplaatsen: 3 nöast mekoar vuurin en 3 nöast mekoar achterin. Hoge zitten as in ne bestelwage. Grote roeten met royaal zicht roondumme. En achterin ook nog nen enormen kattenbak. Wat nen praktischen auto. De baanken dale en iej brengt ‘r hele beume en boskaazjes met noar de gemeentewerf. Eén keer jaagn.
Italiaans design van ontwoarpers dee wat dörft. Mear het robuuste model völ in Nederlaand kets verkeerd. Een ribbel met de kleane leampkes oonder de panoramische vuurroete was nit good. De biejnaams zeaden genog: ingezakten taartn, vervoer met vetrolle, auto met titn. Mer de echte diehards jachen gewoon verdan in de ruumtewage met echte ruumte. Toch köm der nen club van Multipla-rieders met ‘n naam “De Lelijkste Auto van Nederland”. Van mekoar wus iej precies wee in net zonnen lellijken auto jachen. PvdA-fractievuurzitter Remi de la Haye oet Hoolten har ook nen Multipla én met dezelfde kleur as den van miej. Een biejzeunder gezichte a-w ze nöast mekoar parkeerden. Köm iej mekoar teegn op de weg, dan dee-j met de koplaampen en iej zweejn noar mekoar. Lotsverbeundenheaid den ‘t krach gaf om al het geskeamp van aandere autodeskundigen bliejmeudig te incasseern.
Ik magge heel geane fietsen. Zoonder batterieje, want a’k fietsen zegge, dan bedoel ik ook fietsen. Mear de fietsers-zoonder-batterieje wordt alverdan meender. In-ehaald duur de tied, de techniek en de e-bikers. Op de rotondes is ne nieje leavensgevoarlijke dynamiek ekömmen en ook biej fietsverkeer van rechts. Ze zeent ‘r zo! En dan dee saggereainige köppe a-j ze der nit gaauw genog langs loat. En a’j der wat van zengt, veraandert de meest zachtmeudige leu in agressievelingen dee de batterieje met good en blood verdedigt. Volgens miej is ’t tied vuur ne club van fietsers-zoonder-batterieje.
Gerrit Dannenberg
dinsdag, 14. januari 2025 - 05:48 uur
Ongeleufelijk
In Tubantia steun kortens een groot verhaal van nen domie den neet mear in God geleuwdn. Vief joar was’e met emeritaat en in dee joaren heelmoals ongeleuwig ewörden. Ik leus twee grote kraantenpagina’s vol clichés van leu dee ’t in de religie ook het lecht is oet-egoan. Dissen domie leus non ‘n Biebel vuural literair... De-j vuur ‘t literair leazen van ‘t Grote Book eerst vief joar met pensioen munn wean is toch wal heel jammer van al dee vuurgoande tied. Wat zi-j dan nen hoop mis-elop. Mer vruit.
Zon verhaal oawer dissen ongeleufelijken domie gef neet zo völle extra’s. Het lik wal ’n betje op ’t getugenis van leu dee der ineens achter komt dat de wearlnd nit plat is. Gin echt niejs vuur geleuwigen dee ’t geleuwe ook kwiet zeent ewörden. En ook neet vuur leu dee dwars teegn aandermans-better-weetn in toch bliewt geleuwen. Is dat eagenlijk ook neet het gote weazenskenmoark van geleuwen?
De verhalen van leu dee ’t oet godsdienstige clubs zeent estapt kö’j te ballast leazen. Jehovagetugen dee neet mear langs de duurn goat, Mormomen met veraanderde deankbeelden, teluurgestealde Baghwans, theoloog Harry Kuitert den lange geleden al zea de-w God zelf bedacht hebt, Hara Krishna’s met spiet as höare in ’n kop en bioloog-schriewer Maarten ’t Hart (non 79 joar) den ’t vuur al zinne frustraties in de koarke zelfs de P.C. Hooftpries hef ekreegn. Wat mut zonnen kniepköttel van zowat 80 joar met 60.000 euro doon? Mer is det eagenlijk nit ook het grote wezenskenmoark van kniepköttels?
In Nederlaand ma-j zeggen wa-j deankt, geleuwt of neet geleuwt. Doar mu-w heel zeunig op wean. De Biebelgeleuwers dee zon verhaal least weet det ook. Ze zengt het abonnemeant op de kraante der nit um op. Ook al krie-j als geleuwer het geveul de-j as nen onnozeln blood wordt vot-ezat umda-j nog geleuwt in dee sprookjes oet het Grote Book. Vuural het weurdje “nog” maakt dudelijk dat ’t ne kwestie van tied is met oew geleuwe. Nog eawen wochen en dan koompt ’t vanzelf wal trechte met det achterhaalde gedoo. Mear de geleuwers nemt het vuur kennisgeving an en zeent echt nit van plan um oe – biej geleagenheaid – een kop der of te doon.
Ik zitte non te wochen op een verhaal oawer twee kraantenpagina’s met nen imam den neet mear in Allah geleuwt en de Koran beschouwt as een literair book. En dan wil ik geane det de Korangeleuwers doar op dezelfde manere met ummegoat as de Biebelgeleuwers.